Komunalne i przemysłowe
Korzystanie z wód powierzchniowych do celów komunalnych
Zaopatrzenie w wodę do picia i potrzeby gospodarcze na obszarze działania RZGW Szczecin opiera się głównie na ujęciach wód podziemnych, które ze względu na jakość są najlepszym źródłem zaopatrzenia w wodę.
Wyjątek stanowi miasto Szczecin, którego potrzeby komunalne i gospodarcze, obok sześciu ujęć wód podziemnych, pokrywa głównie ujęcie wód powierzchniowych z jeziora Miedwie oraz ujęcie wód powierzchniowych z Kanału Kurowskiego. Ujęcie wody na jeziorze Miedwie zostało oddane do eksploatacji w 1976 roku i zaopatruje w wodę około 330 tysięcy mieszkańców. Wodę z jeziora ujmuje się za pomocą czerpni zlokalizowanej 240 m od brzegu jeziora w kierunku wschodnim, 6 metrów ponad dnem jeziora i równocześnie 17,0 - 18,0 m pod powierzchnią zwierciadła wody. Czerpnia jest tak usytuowana, aby woda z warstw powierzchniowych z bujnie rozwiniętym życiem biologicznym, jak również z warstw przydennych najbardziej zanieczyszczonych, nie dostawała się do stacji uzdatniania wody. Stąd woda grawitacyjnie przepływa dwoma równoległymi rurociągami do pompowni zlokalizowanej w odległości 425 m od ujęcia. Wody jeziora Miedwie dla potrzeb funkcjonowania ujęcia są podpiętrzane na jazie zlokalizowanym na rzece Płoni na jej wypływie z jeziora.
Decyzja o pozwoleniu wodnoprawnym zezwala Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji Spółce z o.o. w Szczecinie na pobór wody z jeziora Miedwie w ilości Qmaxh=1,67m3/s, Qmaxd=100 000m3/dobę,
Qmaxr=36 mln m3 rok.
Ujęcie "Kurów" praktycznie od powodzi w 1997 r. traktowane jest jako ujęcie rezerwowe. Jego status techniczny związany jest z uruchomieniem tylko wtedy, gdy nastąpi awaria rurociągu przesyłowego wody z ujęcia "Miedwie". Mimo postoju stacji uzdatniania wody ujęcie jest okresowo uruchamiane (raz na tydzień) w celu płukania rurociągu tłocznego, po czym woda odprowadzana jest kolektorem zrzutowym do rzeki Odry. Pobór średni dobowy wynosi 10 000 m3/d (w czasie pracy ujęcia).
Ujęcie "Kurów" obecnie nie oddziałuje bezpośrednio na stan ilościowy i jakościowy zasobów wód rzeki Odry. Ujęcie "Miedwie" pobiera wodę z Jeziora Miedwie (zlewnia Płoni) w ilości zapewniającej zagwarantowanie przepływu nienaruszalnego oraz potrzeb poszczególnych użytkowników wód w dolnym biegu rzeki Płoni. Nie zachodzi tu więc żadne niebezpieczeństwo ujemnego oddziaływania na stan ilości i jakości wód tej zlewni. Istnieje natomiast zagrożenie jakości wód powierzchniowych w zlewni rzeki Płoni związane z dopływem związków azotu pochodzenia rolniczego, powodującym eutrofizację wód m.in. jeziora Miedwie.
Zgodnie z art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005r., Nr 239, poz. 2019 z późniejszymi zmianami), Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r (Dz.U. z 2002r, Nr 204,poz.1728) w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, określa się trzy kategorie jakości wody (A1,A2 i A3). Te kategorie jakości wody ustala się, w zależności od wartości granicznych wskaźników jakości wody, które z uwagi na ich zanieczyszczenie muszą być poddane standardowym procesom uzdatniania, w celu uzyskania wody przeznaczonej do spożycia. Na podstawie wyników badań prób wody, woda z jeziora Miedwie odpowiada kategorii A2, zaś woda z Kanału Kurowskiego kategorii A3.
Należy podkreślić, że ujęcie wody z jeziora Miedwie oraz ujęcie "Kurów" są jedynymi ujęciami wód powierzchniowych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia w Regionie Wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego i z tego powodu znalazły się w sporządzonym przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie - na podstawie ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne - wykazie wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia.
Korzystanie z wód powierzchniowych do celów przemysłowych
Zapotrzebowanie na wodę do celów przemysłowych na obszarze RZGW Szczecin pokrywane jest przede wszystkim z ujęć własnych, zarówno ujęć wód powierzchniowych, jak i wód podziemnych. Dla potrzeb przemysłu wody powierzchniowe wykorzystywane są do procesów technologicznych i chłodniczych w zakładach przemysłowych o szerokim wachlarzu branżowym.
Na potencjał przemysłowy naszego regionu składają się niemal wszystkie gałęzie przemysłu: przemysł stoczniowy, metalurgiczny, paliwowo-energetyczny, drzewno-papierniczy, produkcja nawozów sztucznych oraz przemysł rolno-spożywczy (w tym liczne gorzelnie rolnicze w całym regionie, browary w Szczecinie, Koszalinie i Połczynie, zakłady przetwórstwa rybnego skoncentrowane głównie w nadmorskiej części regionu oraz duże fermy hodowlane), a także przemysł wydobywczy (ropa naftowa, gaz ziemny i kruszywo).
W obszarze RZGW Szczecin łącznie zidentyfikowano niemal 100 ujęć wód powierzchniowych wykorzystywanych na potrzeby przemysłowe. Nie wszystkie jednak są aktualnie użytkowane (czynne). Związane jest to bowiem z zaniechaniem poboru wód powierzchniowych, wynikającym z upadku wielu zakładów.
Największe ilości wody powierzchniowej pobierane są w rejonie Szczecina. Szacuje się, że ponad 50% pobieranej wody wykorzystywane jest dla potrzeb chłodzenia urządzeń Zespołu Elektrowni Dolna Odra S.A. w Nowym Czarnowie, który produkuje energię elektryczną i cieplną. W rejonie Szczecina pobierane są również największe ilości wody do celów technologicznych na potrzeby ww. gałęzi przemysłu.
Mapa przedstawia graficzną wizualizacje koncentracji poborów wód powierzchniowych dla potrzeb przemysłu. Przy jej sporządzaniu oparto się na poborach rzeczywistych, z uwagi na zaniechanie wielu poborów pomimo ważnych pozwoleń wodnoprawnych.
Jak obrazuje przedstawiona mapa największe pobory koncentrują się w obrębie regionów bilansowania wód: 02 - Międzyodrze, Zalew Szczeciński, Wyspy Wolin i Uznam (Zespół Elektrowni Dolna Odra) oraz 12 - Rega i 14 - Parsęta.
Na pozostałym obszarze naszego regionu wody powierzchniowe wykorzystywane są głównie w gorzelnictwie, przemyśle rolno - spożywczym, utylizacji, garbarstwie i do płukania kruszywa. Są to jednak stosunkowo niewielkie pobory wody.
Na poniższych zdjęciach przedstawiono zakład "Nowamyl", w którym woda z rzeki Regi jest pobierana dla potrzeb produkcyjnych związanych z przerobem ziemniaków i produkcją krochmalną.
Biorąc pod uwagę specyfikę regionu obecnie nie obserwuje się potrzeby wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z wód powierzchniowych do celów przemysłowych. Warunek stanowi jednak zachowanie przepływu nienaruszalnego w ciekach, szczególnie w półroczu letnim tj. potencjalnym okresie niedoboru wody.