Korzystanie z wód podziemnych
Zaopatrzenie w wodę uwarunkowane jest w dużym stopniu wielkością dostępnych zasobów wód oraz ich jakością. Ze względu na dostępność oraz znacznie korzystniejsze od wód powierzchniowych parametry jakościowe, wody podziemne są najczęściej spotykanym źródłem zaopatrzenia w wodę w obszarze działania RZGW w Szczecinie.
W wyniku zmienności budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych zasoby wód podziemnych są obszarowo zróżnicowane, a stan ich rozpoznania zależy między innymi od zakresu zrealizowanych dotychczas prac i badań geologicznych czy też rozwoju gospodarczego terenu.
W regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego zwykłe wody podziemne eksploatowane są głównie z utworów czwartorzędowych. Wysoki stopień poboru wód z utworów czwartorzędowych podyktowany jest ich szerokim rozprzestrzenieniem, względnie niewielkimi kosztami wykonania studni, oraz korzystnymi na ogół warunkami zasilania. Problemem przy poborze wody ze wspomnianych utworów może być łatwość zanieczyszczenia warstwy wodonośnej i związana z tym konieczność ustanowienia - czasami na znacznej powierzchni - stref ochronnych ujęć wody. Ponadto w zdecydowanej większości ujęć, wody z utworów czwartorzędowych, muszą być uzdatniane z uwagi na zwiększoną zawartość związków żelaza i manganu. Lokalnie, głównie w strefie nadmorskiej regionu, istotne zagrożenie dla jakości ujmowanych wód stanowi zwiększona mineralizacja chlorkowa, stanowiąca niekiedy przyczynę wyłączania ujęć z eksploatacji np. ujęcie "Północ" w Świnoujściu czy też ujęcia w Niechorzu i Mielnie. Natomiast spośród zagrożeń pochodzenia antropogenicznego najczęstszym jest wzrost zawartości związków azotu w wodzie. Wzrost ten jest głównie skutkiem nieprawidłowości w działalności rolniczej przejawiających się przedawkowaniem lub niewłaściwym stosowaniem nawozów sztucznych i naturalnych.
Na tych obszarach regionu wodnego gdzie nie występuje warstwa wodonośna w utworach czwartorzędu, bądź też wydajność ujęć pobierających wodę z tych utworów jest zbyt mała oraz gdy występują trudności z osiągnięciem odpowiedniego składu wody (zbyt wysokie koszty uzdatniania), ujmowane są wody z utworów trzeciorzędowych, kredowych lub jurajskich. Należy podkreślić, iż w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego zasoby wód podziemnych występujące w utworach trzeciorzędowych, kredowych i jurajskich są wielokrotnie niższe od zasobów wód czwartorzędowych. Stanowią one około 10% udokumentowanych zasobów wód.
Podstawę zaopatrzenia regionu w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi stanowią ujęcia wód podziemnych. Wyjątek stanowi miasto Szczecin, dla którego podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę jest ujęcie wód powierzchniowych z jeziora Miedwie wraz z awaryjnym ujęciem "Kurów" na Odrze Zachodniej. Jednakże dla pełnego zaopatrzenia miasta w wodę eksploatowane są również, uzupełniająco lub awaryjnie, ujęcia wód podziemnych: "Świerczewo", "Pilchowo", "1-go Maja" oraz "Arkonka". Zaopatrzenie w wodę pozostałych miejscowości regionu wodnego opiera się wyłącznie na ujęciach wód podziemnych.
Poza ujęciami komunalnymi i wiejskimi woda podziemna pobierana jest również przez podmioty, które wymagają wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi takich jak szpitale, szkoły, hotele czy ośrodki wczasowe, a także przez przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją żywności (mleczarnie, piekarnie, zakłady mięsne, wytwórnie win, przetwórnie itp.) oraz te zakłady przemysłowe gdzie ze względów technologicznych wymagana jest jej wysoka jakość. Często ujęcia wód podziemnych stanowią ujęcia awaryjne tam gdzie podstawowym zasilaniem w wodę jest istniejący w danej miejscowości wodociąg ale zapewnienie stałych dostaw wody jest szczególnie istotne i ważne z innych względów (szpitale, tereny zamknięte). Funkcję awaryjnego zaopatrzenia ludności w wodę stanowią też liczne studnie publiczne. Pozostałe ujęcia wód podziemnych w naszym regionie to ujęcia pobierając wodę do celów nawadniania upraw ogrodniczych i ogrodów działkowych, hodowlanych i gospodarczych ferm, zasilania kąpielisk miejskich, podlewania zieleni, celów chłodniczych, technologicznych oraz socjalnych pracowników zakładów, a także jako zabezpieczenie ppoż.
W regionie występuje wyraźne zróżnicowanie wydajności ujęć. Obok licznych wodociągów grupowych zaopatrujących w wodę po kilka, a nawet kilkanaście miejscowości istnieje szereg ujęć zaopatrujących poszczególne jednostki osadnicze. Spotykane są również ujęcia, które dostarczają wodę poszczególnym częściom miejscowości posiadających nawet po kilka ujęć o charakterze komunalnym (Rzepin, Świdwin, Połczyn Zdrój). Wspomniana sytuacja w dużym stopniu utrudnia eksploatację ujęć i jest przyczyną znacznego wzrostu kosztów produkcji wody.
Największym problemem w zaopatrzeniu w wodę w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego są nierównomiernie rozmieszczone zasoby wód podziemnych oraz zróżnicowane obszarowo wielkości zapotrzebowania na wodę. Nie należą do rzadkości obszary ubogie w wodę o wyraźnie, w stosunku do otoczenia, zwiększonym jej zapotrzebowaniu. Jest to przyczyną istotnych trudności w zaopatrzeniu w wodę, likwidowanym poprzez przerzuty wody z odległych nieraz ujęć. Sytuacja ta spowodowała konieczność zaopatrzenia takich miast jak Szczecin, Koszalin czy Kołobrzeg w wodę o zadowalającej jakości i wystarczających ilościach, z miejsc położonych daleko od nich. Miasto Szczecin jak już wspomniano zaopatrywane jest z wód powierzchniowych jeziora Miedwie. Koszalin zaopatrywany jest w wodę (we współpracy z istniejącym na terenie samego Koszalina ujęciem przy ul. Rzecznej) z ujęcia infiltracyjnego "Mostowo" zlokalizowanego wzdłuż rzeki Radwi na terenie gminy Manowo, przy czym ujęcie to poza Koszalinem zasila również cały pas wybrzeża w rejonie Mielna i Unieścia. Kołobrzeg pobiera wodę podziemną również z ujęcia infiltracyjnego "Bogucino-Rościęcino" zlokalizowanego nad rzeką Parsętą. Jakość wody na tych ujęciach uwarunkowana jest ściśle jakością wód powierzchniowych odpowiednio jeziora Miedwie, rzeki Radwi i Parsęty. Wyżej wymienione ujęcia wód podziemnych "Mostowo" i "Bogucino-Rościęcino" to największe ujęcia wód podziemnych w regionie wodnym, pobierające wodę w ilości odpowiednio 6 i 5 milionów m3/rok. Na ujęcie "Mostowo" składa się obecnie 39 otworów studziennych, a na ujęcie "Bogucino-Rościęcino" 19 otworów.
Zasoby wód podziemnych były dotychczas wykorzystywane często w sposób żywiołowy i bez całościowego rozeznania możliwych wielkości do racjonalnego wykorzystania. Często też wody o najwyższych i trwałych parametrach jakościowych wykorzystywane są do celów przemysłowych.
Obecnie w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego zidentyfikowano ponad 4 tysiące ujęć wód podziemnych (zarówno obecnie eksploatowanych jak i wyłączonych z eksploatacji), przy czym należy dodać, że duża ich część to ujęcia wielootworowe składające się z kilku a nawet kilkunastu współpracujących ze sobą studni. Można stwierdzić, że liczba istniejących na obszarze regionu wodnego ujęć wód podziemnych nie będzie w przyszłości znacząco się zwiększała. Obecnie budowane są głównie ujęcia drobne, najczęściej z powodu trudności dostępu do już istniejącej sieci wodociągowej, ujęcia zakładowe budowane głównie z przyczyn ekonomicznych lub technologicznych oraz ujęcia zastępcze w przypadku spadku wydajności ujęć istniejących bądź też trwałego pogorszenia jakości pobieranej przez nie wody.